Ciné Astra: beelden zeggen meer dan woorden

Cinema Astra in de Carnotstraat

 

De wereld staat niet stil. Toen ik onlangs door de Carnotstraat fietste, zag ik dat het pand waar vroeger Ciné Astra was gevestigd een kleine transformatie had ondergaan. De wat schreeuwerige kleuren van ‘Scapino’ maakten plaats voor het trendy zwart van ‘The Fashion Market’.
Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Even hoopte ik dat de renovatie van de winkelruimte zou zijn gebeurd met respect voor het verleden. Niets is minder waar …

Een gemiste kans

Ciné Astra – prachtig zicht op de zaal

 

Lezers van deze blog weten misschien nog dat architect Leopold Van den Broeck zich in de jaren ’30 van de vorige eeuw ontpopte als ‘paleizenbouwer’. Maar liefst zes Antwerpse cinema’s kregen vorm op zijn tekentafel (zie https://cinantwerp.wordpress.com/2013/11/04/astra-en-festa-uitverkoop-en-arme-mensencinema/).
Journalist Frank Heirman was de eerste om de loftrompet te steken over de onmiskenbare eigen cinemastijl die Van den Broeck ontwikkelde. De lichtkolommen in de vorm van gigantische paddenstoelen waren zijn handelsmerk.

Van die grandeur van vroeger is bitter weinig bewaard. Wie in Supermarkt Peeters-Govers in de Offerandestraat even boven de rekken met koopwaar kijkt, ontdekt hier en daar nog overblijfselen van de vroegere Ciné Festa.
Alle andere door Van den Broeck ontworpen zalen zijn afgebroken (Ciné Capitole op de De Keyserlei, Ciné Movy op het Astridplein …) of kregen een grondige make-over (de Astra).

Het is spijtig dat er bij de inrichting van ‘The Fashion Market’ geen moeite werd gedaan om het cinemaverleden te integreren in een modern winkelconcept.
Wie weet zitten er achter valse plafonds en gyproc-muurbekledingen nog restanten verborgen van de vroegere pracht en praal.
Nu stapt de klant binnen in een koele, strakke en onpersoonlijke winkelruimte. Een gemiste kans.

Uniek beeldmateriaal

Inkom van Ciné Astra met calicot van ‘La Garçonne’ (1936, Jean de Limur). De man centraal op de foto is Louis Gebruers.

 

Eerder schreef ik dat er van cinema Astra zo goed als geen beeldmateriaal te vinden is. Misschien te wijten aan het feit dat de zaal nooit dezelfde uitstraling heeft gehad als de bioscopen die zich situeerden op of rond de De Keyserlei, de cinemaboulevard van de 20ste eeuw.

Mijn oproep naar foto’s van verdwenen cinema’s is uiteindelijk niet in dovemansoren gevallen.
Lezer André Dejonghe bezorgde me een aantal authentieke foto’s uit de beginjaren van de Astra.
Ze zijn te mooi om niet te delen met andere liefhebbers van de ‘golden age of movie-going’.

De kassa van Ciné Astra in de beginjaren.

 

Wie goed kijkt (dubbelklikken op foto om een uitvergrote versie te zien), ontdekt zeker enkele kenmerken van de stijl van architect Leopold Van den Broeck (indirecte verlichting, lichtkolommen opzij van het scherm …).
Let ook op de afbeeldingen van de sterrenbeelden aan de wand. Deze verwijzen indirect naar de naam ‘Astra’ (Latijns voor ‘sterren’).
Het is moeilijk om een datum te kleven op de foto’s. Enkele dateren waarschijnlijk van kort na de opening in 1936.
Zo is er een calicot te zien van ‘La Garçonne’, een Franse film uit 1936 met Marie Bell, Arletty en Edith Piaf.
Op een andere foto zien we een bordje met de waarschuwing ‘No smoking in this cinema’. Was dit gericht aan Britse militairen voor wie na WO II speciale voorstellingen werden ingericht?

Lobby van Ciné Astra (waarschijnlijk kort na WO II).

 

André Dejonghe was zo vriendelijk om de herkomst van de foto’s wat te kaderen.
Ik laat jullie graag meelezen:

Ik heb een tante, nu is ze 89 jaar, die rond haar 16^de is beginnen werken als cassière in cinema Astra. Daar heeft ze Louis Gebruers leren kennen, een van de vier associés die de cinema bezaten. Ze is later met Louis Gebruers getrouwd.

Die Gebruers was de broer van mijn grootmoeder, die gehuwd was met Arthur Van Vlasselaer (mijn grootvader dus). Louis Gebruers zou Arthur Van Vlasselaer binnen gebracht hebben in Astra (als financierder?).

De twee andere associés waren Flor Bosmans en een zekere Santi uit Brasschaat.

Astra zou gesticht zijn rond 1935 en gestopt rond 1953 toen de huurovereenkomst niet verlengd werd. Georges Heylen zou hierbij een vinger in de pap hebben gehad en er werd in de familie, alleszins door Louis Gebruers en Arthur Van Vlasselaer, geen goed woord over hem gezegd.

Deze ‘petite histoire’ maakt in ieder geval nog maar eens duidelijk dat Georges Heylen een gehaaide zakenman was die voor niets terugdeinsde.

Projectieruimte van de Astra.

 

Herinneringen aan de Astra

Toen ik de Astra eind jaren ’70 leerde kennen, was er waarschijnlijk al één en ander veranderd aan de inrichting.
Lezers met een sterk visueel geheugen kunnen wellicht uitsluitsel geven hierover. Waren de ‘paddenstoelen’ nog zichtbaar of zaten ze verstopt achter een breder scherm geschikt voor projectietechnieken als Cinemascope? Of werden ze volledig afgebroken? En wat met de fresco’s van de sterrenbeelden? Bleven die tot het einde bewaard?
Herinneringen aan Ciné Astra kan je delen op dit platform via ‘Een reactie plaatsen’ bovenaan deze post of via mail naar antwerpen.kinemastad@hotmail.be.

Als toemaatje nog twee affiches met opdruk van Ciné Astra.
De affiche van ‘Midnight Lace’ flitst ons terug naar de vroege jaren ’60 toen Doris Day één van de populairste Hollywood-actrices was.
‘Conquest of the Planet of the Apes’ was in 1972 het derde vervolg op de Apenplaneet-film van Franklin J. Schaffner. Te zien in Ciné Astra in de week van 30 mei 1975, naar aanleiding van een herneming van de ganse apen-reeks.

Belgische filmaffiche voor ‘Midnight Lace’ (1960, David Miller)

 

Belgische filmaffiche voor ‘Conquest of the Planet of the Apes’ (1972, J. Lee Thompson)